Yeni Antlaşma’ya Tarihsel bir Belge Olarak Güvenebilir miyiz?

Yazar: Matthew J. Slick

Birçok insan Kutsal Kitap’ın tarihsel bir belge olarak geçerliliğine inanmıyor. Ancak, Kutsal Kitap tarihsel açıdan oldukça güvenilirdir. Kutsal Kitap belgelerini diğer eski eserlerle karşılaştıran tabloya bakarsak, Kutsal Kitap’ın diğer eski eserlerden geçerlilik ve güvenirlilik açısından daha güvenilir olduğunu görebiliriz. Aşağıdaki tabloyu dikkatlice gözden geçirin:[1]

Kutsal Kitap, özellikle Yeni Antlaşma el yazmalarının diğer eski eserlerden sayıca daha fazla olduğu, orijinal metinlerle kopyaları arasındaki zaman sürecinin daha az olduğu ve daha güvenilir olduğu açıktır.

Kutsal Kitap bir Tarih kitabıdır

Kutsal Kitap’ın bir tarih kitabı olduğu söylenebilir – çünkü öyledir. Kutsal Kitap, yerleri, kişileri ve olayları değişik açılardan detaylarıyla anlatır. Kutsal Kitap, Tanrı halkının binlerce yıl içinde yaşadıklarının en temel tarihsel açıklamasıdır. Kutsal Kitap’ta hemen-hemen her sayfayı açtığınızda, orada bir insanın veya bir yerin ismini bulursunuz. Bundan daha fazlası arkeoloji tarafından da doğrulanabilir. Arkeoloji Kutsal Kitap’ın esinlendiğini kanıtlayamasa da, Kutsal Kitap’ta adı geçen yerlerin ve olayların gerçek olup olmadıklarını kanıtlayabilir. Ancak bugüne kadar, Kutsal Kitap’ı yalanlayacak hiçbir arkeolojik bulgu ortaya çıkmamıştır.

Buna rağmen, bazıları Kutsal Kitap’ta birçok tarihsel hata bulunduğunu düşünüyorlardı ve buna kanıt olarak da Lisanias’ın M.S. 27 yılında Avilini’nin yöneticisi olduğunu söyleyen ayeti (Luka 3:1) gösteriyorlardı. Yıllar boyunca uzmanlar Luka’nın hatalı olduğunu kanıtlamak için buna “gerçek hata” adını veriyorlardı, çünkü Lisanias’ın tetrark olmadığı, ancak Luka’dan 50 yıl önce kadar Halkis yöneticisi olduğunu herkesçe bilinen bir gerçek olduğunu söylüyorlardı. Fakat arkeolojik kayıtlar, Lisanias’ın aynen Luka’nın anlattığı gibi, Şam’ın yakınlarında yer alan Avilini’de yönetici olduğunu ortaya çıkardı. Aslında, Lisanias isimli iki kişi olduğu ve Luka’nın da doğruları yazdığı ortaya çıktı.

Bununla birlikte, Eriha’nın duvarları aynen Kutsal Kitap’ın da söylediği gibi yıkılmış olarak bulundu. Birçok eleştirmenin, Nasıra’nın var olup olmadığı konusunda şüpheleri vardı, ancak arkeologlar birinci yüzyıla ait bir Sezariye bir havra (sinagog) bulunca, Nasıra’nın var olmuş olduğunu kanıtladılar. Bulgular, Büyük Hirodes’in ve onun oğlu Hirodes Antipa’nın bir zamanlar yaşadığını kanıtladırlar. Elçi Petrus’un Kefarnahum’daki evinin kalıntıları da bulundu. Çarmıha gerilmiş kişilerin bileklerine ve ayaklarına çakılan çivili kemikler bulundur; bunlar, çarmıh gerçeğini kanıtlamış oldu. Ayrıca, Başkâhin Hananya’nın kemikleri de, ölü kemiklerinin konulduğu yerde bulundu (ölü kemiklerin konulduğu kutu).

Tabii ki, Kutsal Kitap’ı doğrulayan arkeolojik kazıntılar yapılmıştır. Bunların arasında Beytsayda, Beytfaci, Filipus Sezariyesi, Kefarnahum, Kıbrıs, Galatya, Filipi, Selanik, Veriya, Atina, Korint, Efes, Roma ve diğerleri vardır. Bu konuda daha fazla bilgi edinmek için, “Kutsal Kitap’taki Kentleri Doğrulayan Arkeolojik Kanıt” bölümüne bakabilirsiniz.

1. “Pontius Pilatus’a ilişkin üzerinde ‘Yahuda’nın Valisi’ yazan bir yazılı taş bulundu.”[2]
2. Luka 3:1, “Sezar Tiberius’un egemenliğinin on beşinci yılıydı. Yahudiye’de Pontius Pilatus valilik yapıyordu…”
3. “Claudius’un Delphi’de (Yunanistan’da) bulunan fermanına, Gallio’nın M.S. 51 yılında Ahaya valisi olduğunu açıklıyor, böylece bu da Pavlus’un Korint’teki hizmetiyle bağlantı kurar (Elçilerin İşleri 18:12).[3]
4. “Elçilerin İşleri 18:12, “Gallio’nun Ahaya Valisi olduğu sıralarda, hep birlikte Pavlus’a karşı gelen Yahudiler onu mahkemeye çıkardılar.”
5. “Kazılar sırasında, Erastus isimli bir hayırseverin ismi orataya çıktı. Bu da, Romalılar 16:23’te adı geçen kent hazinedarı Erastus’la ilgili olabilir.”[4]
6. Romalılar 16:23, “Bana ve bütün inanlılar topluluğuna konukseverlik eden Gayus size selam eder. Kent haznedarı Erastus’un ve Kuartus kardeşin size selamları var.”
7. “Efes’te, tıpkı Elçilerin İşleri 19:28-41’de belirtildiği gibi, tapınağın parçaları bulunmuştur.”[5]
8. Elçilerin İşleri 19:28, “Oradakiler bunu duyunca öfkeyle doldular. “Efesliler’in Artemisi uludur!” diye bağırmaya başladılar.”
9. “Kirinius’un M.S. 6 yılında Avgustus tarafından Suriye valisi yapıldığı bilinmektedir. Arkeolog Sir William Ramsay, Kirinius’un iki kez Suriye valisi olduğuna dair bazı yazıtlar keşfetti, birincisi, bu tarihten birkaç yıl önceydi… arkeoloji bazı beklenmeyen ve destekleyici cevaplar buldu. Bu olayların arkaplanını desteklerken, arkeoloji bize bazı gerçekleri temellendirmemize yardımcı olur. (1) Nüfus sayımı, Roma İmparatorluğu’nda sıradan sayılabilen bir şeydi ve bu da Yahudiye’de gerçekleşti. (2) İnsanların nüfus sayımının gerçekleştirmek amacıyla, kendi doğdukları kente dönmeleri gerekliydi. (3) Bu nüfus sayımı süreci, Avgustus’un döneminde (M.Ö. 37 – M.S. 16) yılları arasında, İsa’nın doğduğu tarihlerde gerçekleşmiştir.”[6]
10. “Luka’nın tarihsel gerçekliliği birçok yazıtlarla kanıtlanmıştır. Selanik’in ‘yetkilileri’ (Elçilerin İşleri 17:6, 8) yargıçlardılar ve isimleri M.S. 1.yüzyılda kentteki beş yazıtta bulunmaktadır. Aynı biçimde, Publius da ‘proµtos’ (baş yetkili) veya Malta Valisi olduğu doğrudur (Elçilerin İşleri 28:7). Yazıtlar, Listra’nın yakınlarında bazı Likaonya’lılar tarafından Zeus ve Hermen için yapılmış heykeller ve o civarlarda da ‘Duaları Duyan’ (Zeus) ve Hermes için taştan bir sunak olduğunu göstermektedir. Bu da, Barnaba ve Pavlus’un Zeus (Jupiter) ve Hermes (Merkür) olarak anılmalarını ayrı ayrı açıklamaktadır (Elçilerin İşleri 14:11). Pavlus’un bir sonraki durağı olan Derbe, 1956 yılında Ballance tarafından Karaman yakınlarında Kerte Höyük’te olduğu keşfedildi (AS 7, 1957, syf. 147ff). Luka’nın, 1.Hirodes’in ölümünden önce Kirinius’un Suriye valisi olduğunu (Luka 2:2) ve Lisanias’ın Avilini yöneticisi olduğunu söylemesi (Luka 3:1), yazıtlar tarafından da desteklenmektedir.”[7]

Bunlar gibi, Kutsal Kitap’ta adı geçen yerleri ve olayları kanıtlayacak daha birçok kanıt vardır. Kutsal Kitap güvenilir midir? Kesinlikle evet! Unutmayın, hiçbir arkolojik buluş Kutsal Kitap’la çelişmemiştir. Yüzyıllar boyunca bulunan yazıtlar bunu kanıtlamakta ve böylece biz Kutsal Kitap’ın tarihsel bir belge olarak da kanıtlanabilir.

[1] Yukarıdaki tablo üç tane kaynaktan alınmıştır: 1) Christian Apologetics, Norman Geisler, 1976, syf. 307; 2) “Archaeology and History attest to the Reliability of the Bible,”makalesi, Richard M. Fales, Ph.D., in The Evidence Bible, Ray Comfort tarafından Derlendi, Bridge-Logos Publishers, Gainesville, FL, 2001, syf. 163; ve 3) A Ready Defense, Josh Mcdowell, 1993, syf. 45.

[2] The New Bible Dictionary, Wheaton, IL: Tyndale House Publishers, 1962.

[3] A.g.e.

[4] A.g.e.

[5] A.g.e.

[6] Habermas, Gary R., The Historical Jesus: Ancient Evidence for the Life of Christ, Joplin, MO: College Press Publishing Company, 1996.

[7] The New Bible Dictionary.