“Bu, görmemekten oluşan bir görmedir; çünkü aranan şey, tüm bilgiyi aşar.” – Nyssalı Gregorius
Bazı cümleler vardır; ilk duyduğunuzda içinizde bir yerleri titretir ama tam olarak ne dediklerini anlamazsınız. Bu da onlardan biri. Aziz Nyssalı Gregorios’un bu sözü, kulağa neredeyse bir bilmece gibi geliyor: Görmemekle oluşan bir görme… Ne demek olabilir?
Gregory, 4. yüzyılda yaşamış, Hristiyan düşüncesinin öncülerinden biri. Onun dünyasında Tanrı’yı tanımak demek, onu kitaplardan öğrenmek ya da zihinsel olarak kavramak demek değildir. Tanrı’ya yaklaşmak, daha fazla bilgiyle değil; daha derin bir deneyimle olur.
Bu yüzden de, Tanrı’yla gerçek karşılaşma, bir “karanlık”ta gerçekleşir. Fakat bu sıradan bir karanlık değildir. Nyssalı Gregorios buna parıltılı karanlık adını verir. Tanrı’nın ışığı öyle yoğundur ki, göz kamaştırır. O kadar yoğundur ki artık görünmez hâle gelir. İnsan, görmez olur. Ama işte tam da orada – o görmeme hâlinde – Tanrı ile karşılaşılır.
Bunu biraz düşündüğünüzde, aslında tanıdık bir duygu olduğunu fark edebilirsiniz. Bazı anlar olur… derin bir iyilik görürsünüz ya da sizi aşan bir güzellik. Ne söyleyebilirsiniz ki? Kelimeler eksik kalır. Hatta sustukça, daha çok şey anlatılır. İşte Tanrı’yı deneyimlemek de böyledir. Anlatılmaz. Bilinmez. Ama yaşanır.
Nyssalı Gregorios’un bize sunduğu bu perspektif, modern dünyanın bilgiye tapınan zihnine karşı cesur bir itirazdır. “Her şeyi bilemezsiniz,” der. “Ve bu iyi bir şeydir.” Tanrı’nın kavranamazlığı, bir kusur değil; ilahîliğin işaretidir.
Bu düşünce, gerçek bir Hristiyan hayatın tam kalbine dokunur: Tanrı’yla ilişki, tanımların bittiği yerde başlar. Sessizlikte, teslimiyette, görmemenin ortasında bir görme başlar.
Belki de bugün kendinize şu soruyu sormanın zamanı gelmiştir: Ben Tanrı’yı bilmeye mi çalışıyorum, yoksa O’nun tarafından bilinmeye mi açığım?
Çünkü bazen en büyük aydınlık, ancak karanlıkta görülebilir.
